Lancèng Takaè’

pixabay

Cakanca bulâ neng Kapongan cè’ bhungganah, polana èbangunnaghi taman bhâreng Pamarèntah Kabupaten Situbondo. Nyama tamanna, Taman lancèng. Sabbhân malem bennya’ na’-kana’ ngode apol-kompol sambi nongkrong amaèn hape è taman lancèng. Mon èbes-abes, kabbhi pade seneng ka bâdâna taman lancèng. Bâdâ se update status neng facebook, Whatsapp bân instagram sambi madhudhu fotona è bâkto amaèn e taman lancèng. Tadâ’ sè aromasa èpamalo bhâreng bâdâna taman lancèng. Pas bâdâ sè atanya, ma’ bisa èkoca’ malo mon bâdâ è taman lancèng ?

Nga’nèko carètana. Dhika tao kan napè rua lancèng. Sè èkoca’ lancèng rua orèng lakè’ sè pon dibâsa otabe para’ dibâsa sè omorra pon cokop kaangghui alâbhâlâ tapè ghi’ ta’ alâbhâlâ. Anapè mon na’-kana’ kèni’ ta’ bisa èkoca’ lancèng, polana omorra ta’ cokop kaangghuy alâbhâlâ. Orèng sè pon tua tapè ta’ pernah alâbhâlâ bisa kia èkoca’ lancèng, mon matè sabelun alâbhâlâ èsebbhut Ghendeng.

Umumma, na’-kanak sè èkoca’ lancèng bhâreng orèng Situbondo rua sekitar molaè omor lèmabelles taon ka attas. Anapè ma’ pas èkoca’ lancèng, polana rata-rata na’-kana’ se a omor lèmabeles taon ghârua pernah amèmpè tedung bhâreng orèng bini’. Mon ca’na carètana na’-kana’ rua, rassana padâna sè ongghuen. Tandhâ laèn dâri na’-kana’ sè pon lancèng rua mon nangalè rèng bini’ terro ngabâse lebih abit. Mon bisa terro negghu’e, mon ca’na rèng mordâjâ rua èsebbhut Ghânjhâh. Suarana molaè bek so’è rajâ. Neng è lè’èr kaluar bungkol bân molaè kaluar songot tekka’ bâk rang-rang.

Na’-kana’ lancèng sè salah kanca, ampo gelentang. Nèng è sakola’an ampo lanyala ka na’-kana’ bini’. Bâkto ngajhi è langgher, molèna ampo arayu na’-kana’ bini’. Mon ngalèlèng nompa’ sapèda buruna cè’ santa’na. Mon èsalaè ampo lekkas ngoso’ bahkan bisa sampè’ mokol. Ta’ sakoni’ na’-kana’ lancèng sè atokar bi’ kancana sampè’ acarok salèng pokol, salèng tatta’ bân salèng cocco. Mon sala kanca, bisa amaèn nom-ènoman sampè’ mabuk/teler pas bilâ pon katemmu ka orèng ampo nyarè masalah. Ghârua na’-kana’ lancèng sè salah kanca.

Bulâ ta’ acarèta’a lebih bânya’ soal na’-kana’ lancèng sè sala kanca, tapè soal lancèng takaè’. Napè rua artèna lancèng pon marè è jellassaghi èattas bi’ bulâ. Sanonto napè sè koca’ takaè’. Mon ca’na rèng kona, sè èkoca’ takaè’ rua tasendhât, para’ miripa bi’ nyangkè’. Tapè takaè’ ta’ pas cè’ padâna bi’ nyangkè’. Mon takaè’ rua cekka’ kèng ta’ sa abittheh. Mon nyangkè’ rua, cekka’ tak bisa leppas sa abittheh. Lebih ghâmpangnga, takaè’ rua cekka’ sè samentara.

Lancèng Takae’ rua bisa earteaghi oreng lake’ se pon dibesa otabe para’ dibesa se omorra cokop kaangghui alâbhâlâ tape tak alâbhâlâ, penyebappah acem-macem. Molae deri tako’ ka bebini’, todus se abinia, aromasa ta’ andi’ beghibe (dunnyah), korang parcaje ka abe’na dhibi’ sampe’ polana ta’ lalake’ alias impotent. Bennya’ alasan se dheddhi penyebab na’-kanak lanceng ta’ alâbhâlâ. Se e maksod lanceng takae’ rua lanceng se omorra takae’ ka jheman. Kodhuna pon alâbhâlâ, tape polana alasan se ghelle’ dhâddhi ta’ alâbhâlâ. Se biasana pon andi’ bini, polana alasan ghelle’ dhâddhi tak abini. Sampe’ cakancana aberri’ sebbhuthen lanceng takae’.

Lanceng takae’ paleng ngennes bile pon depa’ ka tellasan. Kancana se ampon abhâkalan otabe alâbhâlâ rua pera’, polana e bulen tellas bhâkal ngalencera bhâreng bhâkalla otabe binina. Tape para lanceng posang tak nemmu kanca se eajheghe ngalencer. Bhekal tak endi’, nape pole bini. Se biasa dhâddhi korban rua kanca pade lalake’na se pade lanceng. Ngajheghe bebini’ todus, ngajheghe reng tua todus gia polana usiana pon dibesa. Kadheng bede se mele tedung e bengkona, tak ajhelen de’emma’an. Bede e aokep e kamar sambi amaen hape otabe negghu tipi.

Ca’na papparekanna

Ka Madhurâ numpa’ kapal

Ka alas namen bhâko

Mellas onggu tandi’ bhakal

Dhing tellasan atoghu bângko

Poko’na mon dhâddhi lanceng takae’ rua ce’ ngennessah. Tedung pera’ abhental goleng. Odi’ tade’ se ngopeni. Ngakan tade’ se adhulengi. A foto tade’ se ngancae. Alako ta’ nemmu sapa e belenjhei. Sossah ongghuh sossah, mon dheddhi lanceng takae’. Mangkana de’ cakanca se pon maso’ lanceng, pasekat alâbhâlâ. Ambui apol-kompol e taman lanceng. Mon dhika neko alâbhâlâ, kanca kompolla dhika rua keluarga e bengko. Benni kanca pade lancengnga e taman lanceng. Se egheje’i rua binina. Se belenjhei rua anak ben binina. Se emanja rua binina. Alako ghebei melle beddhe’na bini.

Ca’na kancana bule, mon pon alâbhâlâ rua nyaman. Tedunga bede se ngelloni. Ngakana bede se amassa’aghi. Poko’na kobessah odi’ padena e suargheh.

[1] Keturunan Adi Podei/ Agung Panembahan Sapudi