Parabân Nyangsang

pixabay

Oleh : Syaif Zhibond Renk Qobhien[1]

Bâ’ âri’ bulâ nolès carèta soal Lancèng Takaè’. cakanca sè ghi’ lancèng aromasa tersinggung, pas ngoca’ ka bulâ, anapè ma’ pera’ nolès carètana na’kana’ lakè’ sè ghi’ ta’ alâbhâlâ, bulâ èsoro nolès bâbini’ sè ghita’ alâbhâlâ. Polana ghi’ bânya’ bâbini’ sè pon omorra cokop tapè ghi’ ta’ alâbhâlâ. Bulâ abâlâ ka kanca, mon dhika mènta sè mara ghâniko, degghi’ malem bulâ nyoba’a nolès polè, kèng mandhârâbulâ ta’ èpacettok bhâreng cakanca bini’ sè ghita’ alâbhâlâ. Polana kancana bulâ sè ghi’ ta’ alâbhâlâ benya’ kia. Sebelunna bulâ nyo’ona sapora ghih ka cakanca bini’ sè ghita’ alâbhâlâ, bulâ ta’ andi’ maksot menyinggung perasa’anna dhika, tapè nèko tolèsan kaangghui masemangat dhika jhâ’ saongghuna jhudhu rua ta’ parlo èsarè, mon depa’ ka bektona pastè nyandher dhibi’. Engghiiih kèng jhâ’ pek-nampek ghellu’ mallè ta’ è kancèng bi’ orèng.

Dheddhi nga’neko, Reng bini’ se pon pernah deteng bulân alias hed gherua bisa ekoca’ ampon masuk usia bhellig/dibesa otabe pon para’ dibesa, maske omorra pera’ sangang taon. Neko ca’na ghuru ngajhi bulâ e bekto ajellassaghi settong beb e ketab Safinatunnajeh. Mon terro lebbieh jelas tentang anape bâbini’ ma’ bisa hed padahal omorra ghi’ ngode, dhika atanya dhibi’ bhei ka dokter spesialis. Mon dhika terro taoa beremma carana aromat reng bini’ se hed, beca dhibi’ ketappa. Mon ta’ endi’, melle dhibi’ e toko ketab neng sokarajjheh regghena mon tak sala lemabeles ebu.

Bede perbedaan antara reng lake’ ben reng bini’ delem ngataoe kebhellighennah. Mon nakkanak lake’ gherua etandhei amempe sampe’ beccah alias amempe tedung bhereng oreng bini’. Tape mon bâbini’ etandhei bhereng detengnga dereh hed. Reng bini’ se pon balligh alias dibesa otabe para’ dibesa biasa ekoca’ nakkanak Parabân. Kan ekoca’ Parabân polana ghi’ tak pernah alebhele padahal omorra pon cokop ka angghui alebhele.

Mon menorot Undang-undang Naghârâ Republik Indonesia nomer 1 taon 1974 tentang perkawinan, omor cokoppa bâbini’ alebhele gherua paling ngode nembheles taon. Lamon, neng e dhisa-dhisa benya’ reng tua ngeco’ omor ebekto makabina anak bini’na. Se biasana ghi’ omorra ta’ depa’ nembheles taon, gherua ekabele pon depa’ nembheles taon ka pak modin malle ebeghi kaangghui akabin. Polana, mon ekabele ghi’ ta’ depa’, pak modin ampo nola’ kaangghui makabin. Pak modin tako’ e sala’aghi bhereng undang-undang.

Anape benya’ reng tua e Situbondo kabhuru mamaria anak parabânna kaangghui sekat alebhele, polana, nakkanak parabân se pon depa’ ka omorra alebhele pas tak alebhele neko eangghep Aib se raje. Nape pole tagher omor lebih deri nembheles taon pas pagghun ta’ alebhele. Neko massa’ ekacator oreng. Bi’ reng-oreng rua nakkanak parabân se tak sekat alebhele nape pole sampe’ omor eattas dupoloh taoh biasa ekoca’ Parabân nyangsang.

Istilah Parabân nyangsang neko Para’ pade’e bhereng lanceng takae’, keng malona araje’en parabân nyangsang. Mon lanceng takae’ neko tekka’ ghi’ tak paju ghi’ ta’ pate malo, polana lalake’. Keng mon pas parabân se pon cokop omor tape tak alebhele, dhina pon tekka’ raddhin otabe endi’ lako nyaman, bi’ reng oreng pagghun ekoca’ parabân nyangsang. Parabân se omorra talebet sampe’ nyangsang ka ghulina jheman. Mon ngeding cator neko, katonon kopengnga reng tua. Mon ca’na bahasa kasar gherua esebbhut parabân ta’ paju lake.

Banya’ hal se dheddhi sebeb anape nakkanak parabân bisa nyangsang. Eantarana polana terlalu ajhi ka lalake’. Se e maksod ajhi dissa’ benni pas abhenderreghi nakkanak geletek. Se e maksod ajhi rua ce’ sarana narema’a oreng lake’ ebekto eajhek kenalan otabe epenta ka reng tuana. Biasana ghi’ bes-ngabes, benyak pertimbangan molae deri gentengnga reng lake’ se menta’a, deri dhunnyana, lakona ben lainna. Kadheng bede se sampe’ nyale ka reng lake’ se seneng ka abe’na. Deri keng ce’ lemelena, ta’ nemmu oreng lake’ se dheddhi impianna. Akherra sampe’ omorra tua tak ende’ nemmu jhuduh. Pangaterronah nyangsang e delem mempe.

Bede pole polana reng tuana lemele reng lake’. Mon ta’ oreng soghi ta’ ekende’i. Mon ta’ anakna jhereghen ben ajjhih tak etarema. Anak Parabânna dheddhi korban, sampe’ tua pagghun tak paju lake. Padahal anak parabânna pon kabhuru alebhele’e, keng tako’ ka oreng tuana. Polana, nakkanak bini’ parabân neko ghi’ aghentong ka restuna reng tua lake’ otabe wellina. Bahayana, mon pas teppa’ ka reng lake’ otabe reng tuana reng lake’ se bek abajing, nakkanak parabân se nga’ gheniko ampo e kanceng. E dhukonnaghi malle tak paju lake sampe’ tua. Pas kare kastana.

Mangkana de’ cakanca bulâ se ghi’ Parabân, mon pon bede reng lake’ se seneng ka dhika, ta’ usah terlalu selektip. Poko’ bede reng lake’ se patot, eman ben ngarte aghema, cokop pon. Langsung tarema mon pon menta. Mon ghi’ pera’ nyemma’e, langsung pas soro deteng ka romana. Soro temmui bapa’na dhika pas menta penta. Ta’ usah ngabes lakona nape, ta’ usah ngabes pendidikanna nape, sepenting tello sarat se ghellek rua terpenuhi, tarema pas. Patot, eman ben ngarte aghema. Tak usah nyare se penter aghema, bisa e madu dhika. “Tape ta’ anape gia poko’ dhika ride’ nambe kanca delem rumah tangga”, Rua ca’na Gus Fata Syecarpoteh.

Amain taro e kaju randu

Tekko’ amonyi ebebena accem

Ta’ terro bulâ mon e madu

Takok tak tobuk bile lemmalem

Apa rua, mano’ poter ca’ lonca’an

Ta’ enga’ lambe’, ecapo’ cacak wak-kuwakan

Azzeeeekk........ambe’ wiii.........!!!

---

[1] Keturunan Adi Podei/ Agung Panembahan Sapudi