Serrona Rèng Situbende è Bulân Rèaje

GPS Wisata Situbondo

Oleh : Syaif Zhibond Rènk Qobhien*

Dâlâm panaggâlân madurâ/Hijriyâh, bâdâ dubeles bulân dâlâm sataon. è molaè dâri bulân Sora, sappar, molod, rasol, dilawâl, dilahèr, râjjâb, râbbâ, puasa, sabâl, takep è’ terakhir bulân Reaje. Saongghuna bulân-bulân sè èsebbhut è attas gheniko padâ bik bulân dâlâm islam. Pèra’ bhidâ sebbhuthenna, sèbiasana dâlâm panaggâlân hijriyah anyama Muharrom, neng è pananggâlân madurâ anyama Sora ben saterrossa. Kèng sè unik, tekka’ bitongannah tangghâl ben bulân noro’ è panaggâlân hijriyâh, taonna noro’ masehi. Mon ta’ parcajâ, coba pon tanya’aghi ka nyaina otabe kaena (Ai..ma’ kasar), bulân dâtâng tanggâl sanape, bulân nape ben taon sanape. Jâwebbhe maste tanggâl settong bulân sora taon duibu sangabâlâs.

Kèng bule ta’ abahasa masalah anapè mak bisa nga’gheniko cara mètongnga panaggâlân rèng madhure, bule a bahasa degghi’ è tolesan laènna. Sanonto bule acareta’a rarasanna orèng situbendeh temor otabe sabegien tengah bik bere’. Bulân rèaje niko bânya’ tengkah. Bâdâ rèng bin makabin, nyonnat, nyalamâddhi kandung, molang are, kal-bhâkalan, majhâghâ bângko ben lain samacâmma. Keng sè paleng bânya’ gherua oreng aparlo. Reng-oreng bânya’ sè asârro polana bânya’ lâm-olâm sè nyolcol adâtângngan. Sè nola’a ta’ bisa, ghipon etarema tekka’ tang taotang. Bâdâ se abârri’ sabon, uweng, soklin bân laèn-laèn. Mon se lalake’an ecapo’ onjhângan wâlimahan bik tonjo’an roko’.

Se pon marè a parlo, kare se mabelie. Mon ca’na rèng tèmor, neko sè anyama Karje: Akar-kar ka sè Raje. Tekka’na sanonto laep, mon pon dâpa’ ka bâktona mabâli, pagghun abhâlengngajâ nyare enjhâman. Polana tengka neko soal lomaloan. Tekka’na aparlo sa bâ’lambâ’na, mon pon dâpa’ ka bâktona oreng sè nyecce’ aparlo, kodhu mabâli. Malle ta’ ekacator, mabâlina kodhu noro’e regghe-regghe sanonto. Misalla, lambâ’ pa’ tâppa’na aparlo è sombhâng 500 ropiah, sanonto mon mabâli jhâ’ mabâli 500 ropiah gia. Cara metongnga lambâ’ 500 ropiah mon ekalibelli gherua ollè napè. Misalla ollè beres dukilo, berarti sanonto kodhu mabeli â 20.000 ropiah. Orèng nyobhâng parlo sè rajena 500 otabâ 1000 ropiah gherua bâdâna e taon sabâlunna taon 90-an.

Mon misalla nyecce’ beres otabe ghulâ, mon mabâli engghi kodhu pagghun beres otabe ghule sesuai bi’ benya’na cecce’an. Misalla lambe’ nyombheng beres saghintal, engghi sanonto mabelina kodhu saghintal, kualitas beresse kodhu pade BI’ sè ececce’. Mon sampe’ tak pade bisa deddhi catorra oreng sa kampong. betabe mon lopot mabeli, bisa – bisa è èntarè ka bengkona sambi ngebe buku catetan parlo bik keter. Mon orengnga se mabeli tak ngako, biasana bukuna epadhudhu. Mon ka tolesan è buku ta’ parcaje, keterra se epadhudhu. Mon pagghun ngaleng, bisa ètokare bi’ oreng sè aparlo. Polana delem kebiasaanna orèng situbendheh khusussa e temor, oreng nyecce’ otabe mabeli cecce’an neko masalah tengka tak olle e ben sarombennaghi.

Delem kabiasanna rèng situbendeh tèmor, tèngka nèko ta’ bisa lepas sampe’ bile’e bhei. Kecuali orengnga pon ade’ omor. Tape mon ghi’ bede’e nak potona, mon bede oreng aparlo wejib mabeli. Artena, kembalianna oreng se aparlo neko kodhu elanjuttheghi bi’ nak potona sampe’ bekto sè ta’ nento. Mon pon laju kodhu anyare, biasana è keter (amplop) rua è tolese nyama, alamat, ben-ghiben deri oreng se nyecce’. Tolesan se e keter kodhu pade bi’ ben-ghiben. Misalla e keter atoles Saeket Ebu, e delem keter essena kodhu saeket ebu. Mon misalla essena keter ta’ pade bi’ se etoles, oreng se namoy gheniko ecellok bi’ tokang jegena keter bik pesse, etanya’aghi anape ma’ ta’ pade essena keter bi’ tolesan. Biasana keter se tak pade bi’ essena gherua polana lopot noles. Rata-rata mon tolesan è keter neko se noles kompoyya otabe anakna. Mon oreng sè seppoh kabenya’an tak bisa maca, sè bisa maca kadheng tak nangale ka tolesan. Mangkana tolesan è keter ampo lopot.

Benyakna tengka è bulân rèaje neko, rèng-orèng benyak sè aserro. Jhe’ sènga’a bisa e tunda, ghih terro etunda’a. Polana nyare pesse sara, nyare otangan berre’. Polana mon aotang kodhu majer bunga bhen minggu. Pokokna berre’ mon pon tengka areng-bhereng. Bikan ghi, orosan neko nape parlo è atur bi’ pamarenta atau dhina bhei pon, angghep neko begien dari adhet sè kodhu e lestarieghi. Tape mon ngeding serrona orèng è dhisa-dhisa, duh ce’ nèserra. Bule bhei bulân sanonto makaloar cecce’an para’ dujuta pon. Engghi mon namoy paleng sakoni’ saeket ebu. Mon pas korang deri saeket ebu kan todus. Sèla nga’gheniko, ghi’ bede kadheng se elebethi polana loppa ka bektona.

Bhender ca’na paparèghenna rèng Qobhien :

Mellia jengka’ ka mor deje

Ngakan jhuko’ eattas korse

Bilepon depa’ ka bulân reaje

Tengnga bungko’ posang pesse

Buh kaso cacak leek..........!

*)Penulis merupakan keturunan Adi Podei/ Agung Panembahan Sapudi